ABDUREHIM TOHTI
1986|Qeshqer Uyghur Neshriyati
Heli uzaq tarixtin buyan Qeshqer elimizning gherp bilen bolghan mediniyet we soda almashturushida muhim qatnash tuguni bolup kelgen. Bu xil alahide sharait Qeshqerning xeli burunla mediniyet we soda jehette bir qeder ilgirlishige zimin hazirlap bergen. Miladidin 6 esir ilgiri Nepalda Sakyamoni teripidin yaritilghan budda dinimu mushu jaylar arqiliq yawropa we ichki olkilerge taralghan.
10-esirde Qarahanilar dewride, Qeshqer Uyghurlirining Islam dinini qobul qilishi bilen birge Qeshqer qaytidin mediniyet mezgilige aylandi. Qeshqer Atushtiki <<Medrise’i Sajiye>> (Bilim Sachar Medrise), Qeshqer Doletbaghdiki <<Medrise’i Hamidiye>> ataqliq bilim yurtliridin bolup, bu yerge xeli uzaqjaylardin, hetta ottura asiya rayonliridin ilim tehsil qilghuchilar kelip bilim alatti….